- Naam
- Peilstationsonderzoek Scholieren Middelengebruik
- Afkorting
- Peil
- Beschrijving
Landelijk scholierenonderzoek in het regulier Voortgezet Onderwijs (VO) en groepen 7 en 8 van het Basisonderwijs (BO) (van 10 tot en met 18 jaar) naar het gebruik van alcohol, tabak en drugs. De gegevens worden verzameld met behulp van een anonieme vragenlijst (sinds 2015 digitaal) die wordt afgenomen in de klas onder begeleiding van een onderzoeksmedewerker van het Trimbos-instituut. Netto steekproef voor het VO is ongeveer 7.000 respondenten en voor het BO ongeveer 2.500. De scholen en klassen worden geselecteerd door middel van een random steekproefprocedure. De steekproef is representatief naar schooltype, leerjaar, leeftijd, geslacht en stedelijkheid.
De dataverzameling van het Peilstationsonderzoek maakt sinds 2015 deel uit van de landelijke Leefstijlmonitor jeugd. Samen met de Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) studie levert het onderzoek de kerngegevens voor de Leefstijlmonitor (elke twee jaar, afwisselend uit de HBSC studie en het Peilstationsonderzoek). Daarnaast levert het Peilstationsonderzoek de verdiepende gegevens over het gebruik van genotmiddelen (alcohol, tabak en drugs).
Sinds 2007 worden er ook bij ouders gegevens verzameld met betrekking tot alcohol en middelenspecifieke opvoeding. Gelijktijdig met het Peilstationsonderzoek vindt ook het internationaal vergelijkende ESPAD-onderzoek plaats onder 15-16-jarigen.
- Gebruiksdoel
Het doel van deze registratie is:
- Inzicht verwerven in de prevalentie van roken, alcohol- en drugsgebruik, digitale mediagebruik en de mentale gezondheidonder scholieren van tien tot en met achttien jaar.
- Het in kaart brengen van trends in middelengebruik door vergelijking van de resultaten met eerder Peilstationsonderzoek.
- De identificatie van risicogroepen binnen de onderzoekspopulatie.
- Het bieden van landelijke referentiecijfers ten behoeve van regionaal en lokaal onderzoek.
- Operationeel
- Ja
- Contactgegevens publiek
Trimbos-instituut
Da Costakade 45
3251 VS Utrecht
Website Trimbos-instituut
Informatie Peil-onderzoek op website Wat is de ScholierenMonitor?- Brondata beschikbaar
Niet beschikbaar
- Open data beschikbaar
Niet beschikbaar
- Beheerder gegevensbron
- Trimbos-instituut
- Eigenaar gegevensbron
- Trimbos-instituut
- Actualisatiedatum
- 04-03-2025
- Wettelijke verplichting
- Nee
- Type verplichting
- Vrijwillig
- Opdrachtgever(s)
- Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
- Belangrijkste financier(s)
- Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
- Financier is overheid
- Ja
- Type gegevensverzameling
- Registratie
- Gekoppelde categorieën
-
- Gezondheidsdeterminanten
- Gezondheidsgedrag of leefstijl
- Omgeving
- Persoonsgebonden factoren
- Ziekten en aandoeningen
- Geografische dekking
- Nederland
- Eenheden in de gegevens
Bij de meest recente meting in 2023 circa 9.000 deelnemers; scholieren en individuen.
- Methode van gegevensverzameling
- Via digitale vragenlijsten
- Type persoon/instelling die de gegevensbron invult
Scholieren
- Sector
- Scholierenonderzoek
- Eerste meetjaar
- 1984
- Meest recente meetjaar
- 2023
- Operationeel
- Ja
- Frequentie van aanleveren
Periodiek elke 4 jaar, de volgend peiling is in 2027.
- Bijzonderheden
De variabelen zijn onder andere:
- Gebruik van alcohol, roken, vapen, cannabis en andere drugs: life-time, jaar en maand prevalentie, frequentie van gebruik, leeftijd eerste gebruik.
- Life-time en maand prevalentie van dronkenschap.
- Hoeveelheid alcohol gedronken (aantal dagen/aantal glazen doordeweeks en in het weekend) en hoeveelheid sigaretten.
- Leeftijd eerste gebruik en maand prevalentie van alcohol, roken, cannabis en andere drugs.
- Frequentie van 'binge drinken' (5 of meer glazen per keer).
- Verkrijgbaarheid, veronderstelde schadelijkheid en problemen als gevolg van alcohol, roken en drugsgebruik.
- Monitoring en regels gesteld door de ouders.
- Problematisch gebruik van social media en gamen (Social Media/Gaming Disorder Scale , SDS).
- Informatie die geregistreerd wordt
Jaar Aantal Steekproefgrootte Responspercentage Dekkingsgraad 2011 10.000 93 2015 2.090 leerlingen Basisonderwijs en 7.244 leerlingen Voortgezet onderwijs 2019 1.791 leerlingen Basisonderwijs en 6.118 leerlingen Voortgezet onderwijs Responspercentage scholen VO 40% Responsepercentage leerlingen VO: 92% Responsepercentage scholen BO: 31% Responsepercentage leerlingen BO: 95% 2023 1603 leerlingen basisonderwijs 7635 leerlingen voortgezet onderwijs Respons scholen VO: 27,7% Respons scholen BO: 20,1%) Respons leerlingen VO: 90% Respons leerlingen BO: 93%
- Beschikbaarheid gegevens
- Ja
- Voorwaarden beschikbaarheid
Deze staat beschreven in een publicatieprotocol (wordt op verzoek toegestuurd). Stuur hiervoor een mail naar Karin Monshouwer: kmonshouwer@trimbos.nl.
- Beschikbaarheid gegevens online
- Nee
- Contactgegevens publiek
Trimbos-instituut
Da Costakade 45
3251 VS Utrecht
Website Trimbos-instituut
Informatie Peil-onderzoek op website Wat is de ScholierenMonitor?- Beschikbare publicaties
Zie Scholierenmonitor.
- Afnemers/gebruikers
-
- Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
- Gemeenten
- GGD'en
- Instellingen voor verslavingszorg
- Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
- Preventiewerkers
- Provincies
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
- Producten die de gegevensbron gebruiken
-
- Beleid VWS
- Website De Staat van de Volksgezondheid en Zorg
- Verwachte wijzigingen
Wijzigingen vragenlijsten:
De vragenlijst bestaat uit een kerngedeelte die in elke meting gelijk blijft. Daarnaast is er een 'open' gedeelte waarin ruimte is om aan nieuwe thema's invulling te geven. In 2023 is bijvoorbeeld voor het eerst gevraagd naar online gokken en de drug 3-MMC.
Nieuwe ronde najaar 2027:
Het Peilstationsonderzoek (onder professionals vaak afgekort tot Peil) is een landelijk representatief onderzoek naar het roken, drinken, drugsgebruik en internetgebruik onder scholieren van tien tot en met achttien jaar. Er doen ongeveer achtduizend leerlingen van het basisonderwijs (groep 7 en 8) en het voortgezet onderwijs mee. In 2027 vindt het onderzoek naar verwachting voor de twaalfde keer plaats (dataverzameling in oktober/november 2023). In deze periode wordt gelijktijdig, binnen dezelfde steekproef van school, data verzameld voor de Europese ESPAD studie die wordt uitgevoerd in ongeveer 35 landen. Dit maakt een vergelijking van het middelengebruik van Nederlandse scholieren en scholieren in het buitenland mogelijk
- Soortgelijke gegevensbronnen
- Health Behaviour in School-aged Children (HBSC)