Naam
Niet-natuurlijke dood statistiek
Afkorting
NND
Beschrijving

Gegevens over op niet-natuurlijke wijze overleden personen in Nederland, waaronder verkeersdoden, moord en doodslag, zelfdodingen en ongevallen. Euthanasie wordt hierbij buiten beschouwing gelaten. Met ingang van het statistiekjaar 2013 gebruikt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bij de productie van de doodsoorzakenstatistiek IRIS, een softwarepakket waarmee een groot deel van de doodsoorzaakformulieren automatisch gecodeerd kan worden en waarmee  de onderliggende doodsoorzaak geselecteerd wordt. Automatische codering brengt een betere internationale vergelijkbaarheid en reproduceerbaarheid van de gegevens met zich mee. Het veroorzaakt echter ook verschuivingen in doodsoorzaken. Dit heeft tot gevolg dat een deel van de verschuivingen in de doodsoorzakenstatistiek te verklaren is door epidemiologische ontwikkelingen en een deel door de introductie van de nieuwe methode. De niet-natuurlijke sterfgevallen worden nog steeds handmatig gecodeerd.

Gebruiksdoel

Het verkrijgen van gegevens over het aantal op niet-natuurlijke wijze overleden personen in Nederland, waaronder verkeersdoden, moord- en doodslag, zelfdodingen en ongevallen. De gegevens zijn bestemd voor het maken van CBS-publicaties, het verrichten van statistische analyses en epidemiologisch onderzoek.

Operationeel
Ja
Contactgegevens publiek

CBS Infoservice
Postbus 24500
2490 HA Den Haag
Tel.: 045 570 70 70
E-mail: infoservice@cbs.nl
Website: www.cbs.nl/infoservice

Brondata beschikbaar

Nee

Open data beschikbaar

Ja, zie Data.overheid.nl en CBS Open Data

Beheerder gegevensbron
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Eigenaar gegevensbron
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Actualisatiedatum
20-08-2024
Wettelijke verplichting
Ja
Type verplichting
Wettelijk
Welke wetten

CBS-wet

Opdrachtgever(s)
Directeur-Generaal CBS
Belangrijkste financier(s)
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Financier is overheid
Ja
Type gegevensverzameling
  • CBS StatLine publicatie
  • CBS-onderzoeksbestand
  • Geaggregeerde gegevens
  • Registratie
Gekoppelde categorieën
  • Gezondheid en ziekte
  • Sterfte, levensverwachting en DALY's
  • Ziekten en aandoeningen
Gekoppelde trefwoorden
  • Doodsoorzaak
  • Geslacht
  • Leeftijd
  • Regio
Geografische dekking
Nederland
Eenheden in de gegevens

Individuen

Methode van gegevensverzameling
Uit registratiegegevens en een enquête
Type persoon/instelling die de gegevensbron invult

  • Artsen registreren de doodsoorzaak

  • Gemeenten leveren formulieren aan het CBS

    Aanvullende informatie van:

  • Arrondissementsparketten

  • Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat

  • Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Eerste meetjaar
1996
Meest recente meetjaar
2023
Operationeel
Ja
Frequentie van aanleveren

Jaarlijks

Bijzonderheden

Toelichting:

Met uitzondering van de verkeersdoden en slachtoffers van moord- en doodslag, zijn enkel de slachtoffers die waren opgenomen in de basisregistratie personen (BRP) van een Nederlandse gemeente (ingezetenen) gerapporteerd. Bij de verkeersdoden en slachtoffers van moord- en doodslag inclusief niet-ingezetenen zijn de slachtoffers geteld onder de inwoners én de niet-inwoners van Nederland voor zover het verkeersongeval, moord of doodslag in Nederland heeft plaatsgevonden. Personen die 30 dagen of meer na de ongevalsdatum overlijden worden niet als slachtoffer van een (verkeers-)ongeval geteld maar als slachtoffer van een overig ongeval. Deze 30 dagen grens geldt ook voor de overige typen niet-natuurlijke dood, behalve voor moord/doodslag en zelfdoding waar de termijn 1 jaar is.

Beschikbaarheid gegevens
Ja
Voorwaarden beschikbaarheid

De cijfers op StatLine kunnen door iedereen kosteloos gebruikt worden. Mocht men cijfers wensen volgens een iets andere indeling dan is het mogelijk contact op te nemen met de infoservice van het CBS. Voor onderzoekers is het ook mogelijk om de gegevens on-site of via remote access te analyseren. Hiervoor kan men contact opnemen met het Centrum voor Beleidsstatistiek van het CBS.

Beschikbaarheid gegevens online
Ja

In geaggregeerde vorm in bijvoorbeeld de StatLine tabel:

Microdata onder voorwaarden:

Contactgegevens publiek

CBS Infoservice
Postbus 24500
2490 HA Den Haag
Tel.: 045 570 70 70
E-mail: infoservice@cbs.nl
Website: www.cbs.nl/infoservice

Beschikbare publicaties

Korte onderzoeksbeschrijving ‘niet-natuurlijk overlijden’ 

Bestandsdocumentatie Doodsoorzakenstatistiek, Microdataservices

Afnemers/gebruikers
  • Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
  • Eurostat (EU)
  • Ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M)
  • Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
  • Onderzoeksinstituten
  • Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
  • Universiteiten
  • Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
Producten die de gegevensbron gebruiken
  • Volksgezondheid Toekomstverkenningen (VTV), RIVM
  • Website CBS StatLine
  • Website VZinfo.nl
Verwachte wijzigingen

Ja, verandering gegevensverzameling. 

Naar verwachting wordt bij de Doodsoorzakenstatistiek in de toekomst volledig overgaan op elektronische aanlevering van doodsoorzaakformulieren door de arts, momenteel verloopt de berichtgeving voornamelijk via gemeentes. Bij de Niet-Natuurlijke dood statistiek is al grotendeels overgegaan op elektronische aanlevering van de doodsoorzaakformulieren.

Belangrijke wijzigingen in het verleden

CBS is in het statistiekjaar 2013 overgestapt op het gebruik van internationale software voor het automatisch coderen van de doodsoorzaken. Hiermee zijn de cijfers beter reproduceerbaar en internationaal vergelijkbaar. Wel zijn er eenmalig enkele forse verschuivingen te zien in de doodsoorzaken.

Documentatie over de overgang van handmatig naar automatisch coderen:

- Het nieuwsbericht bij de publicatie van de gegevens over doodsoorzaken 2013;

- Van handmatig naar automatisch coderen van doodsoorzaken;

- Veranderingen in de doodsoorzakenstatistiek 2012–2013;

- Veranderingen in de doodsoorzakenstatistiek 2013–2015