Naam
Infectieziekten Surveillance Informatie Systeem – Antibiotica Resistentie
Afkorting
ISIS-AR
Beschrijving

Vanuit de taak ‘de preventie en bestrijding van infectieziekten optimaliseren’ heeft het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) van het RIVM een nationaal surveillancesysteem voor antibioticaresistentie, ISIS-AR ontwikkeld. Sinds 2008 worden gegevens, aanwezig in de laboratoriuminformatiesystemen betreffende klinisch relevante micro-organismen waarvan de ontwikkeling en verspreiding van antibioticaresistentie een bedreiging vormen voor de individuele patiëntenzorg en de volksgezondheid, verzameld in ISIS-AR (Infectieziekten Surveillance Informatie Systeem - Antibiotica Resistentie). Via de interactieve website ISISweb zijn deze gegevens op verschillende niveaus in te zien door het publiek, de professional en de deelnemende laboratoria. ISIS-AR en ISISweb zijn een gezamenlijk initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM) en het CIb-RIVM. Op 1 januari 2024 zijn 48 van de 50 medisch-microbiologische laboratoria aangesloten bij ISIS-AR en 2 bezig met de aansluitingsprocedure.

Gebruiksdoel

De belangrijkste doelstellingen van ISIS-AR in het kader van de openbare gezondheidszorg zijn het monitoren van resistentietrends in Nederland en het tijdig kunnen detecteren van multi-institutionele verheffingen (endemisch en epidemisch) van pathogenen en/of resistentiepatronen. Op basis van de ISIS-AR database kunnen lokale, regionale en nationale overzichten worden gegenereerd van de resistentieproblematiek in ziekenhuizen, verpleeghuizen en huisartspraktijken. Deelnemende laboratoria krijgen terugrapportage over de bijzonder resistente micro-organismen (BRMO) en andere bijzondere waarnemingen in de aangeleverde data waarover per e-mail en mondeling feedback plaatsvindt. Hiermee wordt de kwaliteit van de database gewaarborgd en wordt een bijdrage geleverd aan de kwaliteit van de rapportages van de deelnemende laboratoria. Daarnaast vormt ISIS-AR een waardevolle bron van gegevens voor wetenschappelijk onderzoek. Meer achtergrondinformatie over ISIS-AR is te vinden op de pagina ISIS-AR op de RIVM-website.

Operationeel
Ja
Contactgegevens publiek

RIVM, Epidemiologie en Surveillance van Infectieziekten (EPI)
Heeft u vragen over ISIS-AR of ISISweb? Neemt u dan contact op met de contactpersoon van het CIb: Annelot Schoffelen: isis@rivm.nl
Voor meer informatie zie de websites: ISIS-AR en ISISweb

Brondata beschikbaar

Nee

Open data beschikbaar

Via het ISISweb zijn gegevens beschikbaar en kunnen interactieve grafieken worden gemaakt.

Beheerder gegevensbron
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
Eigenaar gegevensbron
  • Deelnemende medisch microbiologische laboratoria
  • Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM)
Actualisatiedatum
02-05-2024
Wettelijke verplichting
Nee
Type verplichting
Vrijwillig
Welke wetten

Het meedoen aan ISIS-AR door de Medisch Microbiologische Laboratoria in Nederland is op vrijwillige basis.

Opdrachtgever(s)
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
Belangrijkste financier(s)
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
Financier is overheid
Ja
Type gegevensverzameling
Geaggregeerde gegevens
Gekoppelde categorieën
  • COVID-19 - Epidemiologie
  • Gezondheid en ziekte
  • Preventie
  • Preventie gericht op ziekten en aandoeningen
  • Sectoroverstijgende zorg
  • Ziekenhuiszorg
  • Ziekten en aandoeningen
  • Zorg
Geografische dekking
Nederland
Eenheden in de gegevens

Patiënten

Methode van gegevensverzameling
Uit registratiegegevens
Type persoon/instelling die de gegevensbron invult

Medewerker Medisch Microbiologische Laboratorium die contactpersoon is voor het CIb-RIVM.

Specialisme
Microbiologie en infectieziekten
Sector
Eerste-, tweede- en derdelijnszorg
Instelling of administratieve organisatie die gegevens aanlevert

Medisch Microbiologische Laboratoria (N=50 in 2024)

Eerste meetjaar
2008
Meest recente meetjaar
2024
Operationeel
Ja
Frequentie van aanleveren

Maandelijks of “real time”, afhankelijk van gebruikte aanlevermethode

Bijzonderheden

Werkwijze:

Alle positieve kweken met een antibiogram worden verzameld. Deelnemende laboratoria sturen maandelijks vanuit hun laboratoriuminformatiesysteem (LIS) de anonieme patiënt- en isolaatgegevens in een standaard formaat naar het RIVM. Dit bestand wordt geproduceerd met behulp van een lokaal geïnstalleerd programma dat elke maand (automatisch) wordt gedraaid. Via een veilige FTP (File Transfer Protocol) worden de bestanden volledig gestandaardiseerd naar het RIVM gestuurd. Zodra de data worden ingelezen in de ISIS-AR-database vindt er een vertaalslag plaats om alle data op uniforme wijze aan de nationale databank toe te voegen.

Vanaf 2019 is het mogelijk de gegevens “real time” op te sturen via lab2publichealth HL7 berichten. Voor deze nieuwe methode van digitale uitwisseling van gegevens tussen MMLs en het RIVM (en ook tussen MMLs onderling) is, in een samenwerking tussen Nictiz, het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM en de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM), een informatiestandaard ontwikkeld: De Nederlandse labcodeset. Deze standaard maakt gebruik van coderingen die gebaseerd zijn op internationaal geldende labcodesets SNOMED-CT, LOINC en UCUM en wordt beheerd door Nictiz. Er wordt naar gestreefd dat in de toekomst alle laboratoria hun gegevens aanleveren via deze informatiestandaard. In het project Eenheid van Taal is begonnen met het implementeren van de standaard bij MML’s voor het aanleveren van resistentiegegevens aan ISIS-AR.

Meer informatie over de informatiestandaard en gebruikte labcodeset is te vinden op https://www.nictiz.nl/sectoren/laboratoria/

Meer informatie over het project Eenheid van taal is te vinden op: https://www.rivm.nl/antibioticaresistentie/eenheid-van-taal-in-antibioticaresistentie 

De belangrijkste variabelen zijn:

Labcode, Patiëntcode, Instellingstype, Instelling, Afdeling, Specialisme, Materiaal, Monsternummer, Isolaatnummer, Organisme, ESBL/BRMO-confirmatie, Carbapenemase-confirmatie, Antibioticum, MIC-waarde (minimal inhibitory concentration), geautomatiseerd en gradiënt- of dilutie-test en Resistentie interpretatie.

Beschikbaarheid gegevens
Ja
Voorwaarden beschikbaarheid

Zie het Gebruikersreglement ISIS-AR.

Beschikbaarheid gegevens online
Ja

Via het ISISweb zijn gegevens beschikbaar en kunnen interactieve grafieken worden gemaakt (tab ISISweb rapporten).

Contactgegevens publiek

RIVM, Epidemiologie en Surveillance van Infectieziekten (EPI)
Heeft u vragen over ISIS-AR of ISISweb? Neemt u dan contact op met de contactpersoon van het CIb: Annelot Schoffelen: isis@rivm.nl
Voor meer informatie zie de websites: ISIS-AR en ISISweb

Beschikbare publicaties

Zie de RIVM-website ISIS-AR

Afnemers/gebruikers
  • Beleidsmakers
  • Laboratoria
  • Medisch professionals
  • Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
  • Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
  • Ziekenhuizen
Producten die de gegevensbron gebruiken
  • NethMap
  • Website EARS-Net
  • Website VZinfo.nl
Belangrijke wijzigingen in het verleden

ISIS-AR is de opvolger van ISIS en de Resistentiesurveillance.