- Naam
- Health Behaviour in School-Aged Children
- Afkorting
- HBSC
- Beschrijving
In het najaar van 2021 vond voor de zesde keer het Nederlandse Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) onderzoek plaats. Medewerkers van de Universiteit Utrecht, het Trimbos-instituut
en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) voerden het onderzoek in Nederland uit, gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).Door middel van een vragenlijst van de internationale HBSC-organisatie wordt informatie verzameld over gezondheidsbeleving, psychische gezondheid, mate van sociale integratie en risicogedrag zoals onveilig vrijen, het gebruik van alcohol, sigaretten en cannabis, (on)gezond eetgedrag, bewegen en BMI. Voor Nederland is de SDQ (Strengths and Difficulties Questionnaire) toegevoegd om emotionele en gedragsproblemen van jongeren te meten en er zijn vragen toegevoegd over sociale integratie en jeugdculturele oriëntatie. De vragenlijsten worden op de scholen afgenomen. Er is gewerkt met twee vragenlijsten, één voor het basisonderwijs (zonder vragen over seksualiteit en cannabisgebruik) en één voor het voortgezet onderwijs.
In 2021 en 2017 zijn alle leerjaren van het voortgezet onderwijs meegenomen in het onderzoek. Dit is een verschil met de eerdere HBSC-onderzoeken waarbij alleen de eerste vier leerjaren deelnamen aan het onderzoek.
- Gebruiksdoel
Aanleiding was de toetreding van Nederland in 1999 tot het HBSC-onderzoeksconsortium, dat werkt onder auspiciën van de World Health Organisation (WHO). Het doel is periodiek gegevens te verzamelen over (geestelijke) gezondheid en risicogedrag van scholieren in aanvulling op onderzoek naar lichamelijke gezondheid, psychosociale problemen en middelengebruik. Tot 2001 werd een soortgelijke survey onder de naam Nationale Scholierenonderzoek periodiek uitgevoerd door het Sociaal en Cultureel Planbureau. De gegevens worden onder andere gebruikt voor gezondheidsbeleid van het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport en voor preventieprogramma’s van het Trimbos-instituut. Het HBSC-onderzoek geldt binnen de Leefstijlmonitor als leverancies van de kerncijfers voor middelengebruik en seksuele gezondheid van jongeren van 12 tot en met 16 jaar. Cijfers uit het HBSC-onderzoek zijn tevens terug te vinden op de Staat van Volksgezondheid en Zorg.
- Operationeel
- Ja
- Contactgegevens publiek
Health Behaviour in School-Aged Children studie
E-mail: g.w.j.m.stevens@uu.nl of sdorsselaer@trimbos.nl
HBSC-website Engelstalig
HBSC-website Nederlandstalig- Brondata beschikbaar
Op aanvraag
- Open data beschikbaar
Data zijn op aanvraag beschikbaar. Hiervoor geldt het onderzoeksprotocol.
- Beheerder gegevensbron
-
- 1. Universiteit van Utrecht (UU)
- 2. Trimbos-instituut
- Eigenaar gegevensbron
-
- 1. Universiteit van Utrecht (UU)
- 2. Trimbos-instituut
- 3. Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP)
- Actualisatiedatum
- 26-10-2023
- Wettelijke verplichting
- Nee
- Type verplichting
-
- Afspraak consortium Leefstijlmonitor gecoördineerd door het RIVM
- Afspraak VWS
- Vrijwillig
- Opdrachtgever(s)
-
- 1. Universiteit van Utrecht (UU)
- 2. Trimbos-instituut
- 3. Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP)
- Belangrijkste financier(s)
- Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
- Financier is overheid
- Ja
- Financiering gegevensbron
In de meetronde 2005-2006 was ZonMw één van de mede financiers. In de meetronde 2009-2010 was het NWO één van de mede-financiers.
- Type gegevensverzameling
- Registratie
- Gekoppelde categorieën
-
- Functioneren en kwaliteit van leven
- Geestelijke gezondheidszorg
- Gezondheid en ziekte
- Gezondheidsdeterminanten
- Gezondheidsgedrag of leefstijl
- Middelengebruik
- Persoonsgebonden factoren
- Seksualiteit
- Sociale media gebruik en gamen
- Gekoppelde trefwoorden
- Jeugd / Jongeren
- Geografische dekking
- Nederland
- Methode van gegevensverzameling
- Door middel van vragenlijsten (self reported)
- Type persoon/instelling die de gegevensbron invult
Burgers
- Instelling of administratieve organisatie die gegevens aanlevert
Scholen
- Eerste meetjaar
- 2001
- Meest recente meetjaar
- 2022
- Operationeel
- Ja
- Frequentie van aanleveren
Periodiek iedere 4 jaar
- Bijzonderheden
De belangrijkste variabelen zijn:
- Mentale en fysieke gezondheid
- Middelengebruik
- Psychosociale problemen
- Risicogedrag
- Seksuele gezondheid
- Informatie die geregistreerd wordt
Jaar Aantal Steekproefgrootte Responspercentage Dekkingsgraad 2001 7.556: Basisonderwijs 1.826 Voortgezet onderwijs 5.730 Basisonderwijs (BO): 60% op schoolniveau, 97% leerlingenniveau. Voortgezet Onderwijs (VO): 45% op schoolniveau, 95% op leerlingenniveau. Landelijk 2005 7.187: Basisonderwijs 1.673 Voortgezet onderwijs 5.514 Basisonderwijs (BO): 54% op schoolniveau, 95% leerlingenniveau. Voortgezet Onderwijs (VO): 47% op schoolniveau, 93% op leerlingenniveau. Landelijk 2009 7.420: Basisonderwijs 1.792 Voortgezet onderwijs 5.642 Basisonderwijs (BO): 54% op schoolniveau, 94% leerlingenniveau. Voortgezet Onderwijs (VO): 48% op schoolniveau, 93% op leerlingenniveau. Landelijk 2013 7.168: Basisonderwijs 1.597 Voortgezet onderwijs 5.571 Basisonderwijs (BO): 61% op schoolniveau, 96% leerlingenniveau. Voortgezet Onderwijs (VO): 40% op schoolniveau, 94% op leerlingenniveau. Landelijk 2017 8.980: Basisonderwijs 1.588 Voortgezet onderwijs 7.392 (6.718 12 t/m 16 jaar) Basisonderwijs (BO): 39% op schoolniveau, 96% leerlingenniveau. Voortgezet Onderwijs (VO) alle leerjaren: 37% op schoolniveau, 92% op leerlingenniveau. Landelijk 2021 7258: Basisonderwijs 1.525 Voortgezet onderwijs 5733 (5243 12 t/m 16 jaar) Basisonderwijs (BO): 52% op schoolniveau, 91% leerlingenniveau. Voortgezet Onderwijs (VO) alle leerjaren: 42% op schoolniveau, 88% op leerlingenniveau. Landelijk
- Beschikbaarheid gegevens
- Ja
- Voorwaarden beschikbaarheid
Op aanvraag. zie hiervoor de informatie op de website HBSC-Nederland of op HBSC internationaal.
- Beschikbaarheid gegevens online
- Nee
- Contactgegevens publiek
Health Behaviour in School-Aged Children studie
E-mail: g.w.j.m.stevens@uu.nl of sdorsselaer@trimbos.nl
HBSC-website Engelstalig
HBSC-website Nederlandstalig- Beschikbare publicaties
De gegevens van het Nederlandse HBSC-onderzoek worden vierjaarlijks gerapporteerd in een Nederlandstalige rapportage. De internationale vergelijking wordt gerapporteerd in een Engelstalig WHO-rapport. Ook andere Europese rapportages (bijvoorbeeld van UNICEF) maken gebruik van de internationale data van HBSC.
The European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) gebruikt de HBSC-gegevens voor hun rapportages, zie de website van het EMCDDA.
- Afnemers/gebruikers
-
- Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
- Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
- Mulier Instituut
- Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
- Trimbos-instituut
- Unicef
- Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
- Producten die de gegevensbron gebruiken
-
- Begroting VWS
- Beleid VWS
- European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA)
- Jeugdmonitor CBS
- Leefstijlmonitor
- Rapportage HBSC-International
- Rapportage HBSC-Nederland
- Volksgezondheid Toekomstverkenningen (VTV), RIVM
- Website De Staat van de Volksgezondheid en Zorg
- Website VZinfo.nl
- WHO-rapportages
- Verwachte wijzigingen
De laatste survey is afgenomen in het schooljaar 2021-2022
- Soortgelijke gegevensbronnen
- Peilstationsonderzoek Scholieren