Naam
European School Survey on Alcohol and other Drugs
Afkorting
ESPAD
Beschrijving

ESPAD (European School Project on Alcohol and other Drugs) is een internationale studie naar middelengebruik bij scholieren in het regulier onderwijs in de leeftijd van vijftien en zestien jaar. Het onderzoek vindt iedere vier jaar plaats in circa vijfendertig landen. Het Trimbos-instituut neemt deel aan ESPAD, het is het grootste internationale onderzoek op dit gebied. ESPAD vindt plaats sinds 1995 en Nederland doet daar sinds 1999 aan mee.

Met behulp van een standaardvragenlijst en volgens eenzelfde sampling methode worden in een groot aantal Europese landen (35 in 2019) gegevens verzameld over drinken, roken en drugsgebruik onder 15 en 16 jarige scholieren. Naast middelengebruik informeert de vragenlijst tevens naar demografische kenmerken, vrije tijd, gedrag van vrienden en problemen door het middelengebruik. De vragenlijsten worden klassikaal afgenomen. De selectie van klassen gebeurt volgens een random sampling methode. In Nederland gebeurt dit in 2 stappen

Een willekeurige steekproef uit een lijst van alle scholen in Nederland.

Binnen de deelnemende scholen (respons in 2019: 35%) wordt een willekeurige steekproef van 1 of 2 klassen getrokken uit de leerjaren 3 en 4 (hier bevinden zich de meeste leerlingen in de gewenste leeftijd van 15 en 16 jaar).

De internationale dataverzameling is één jaar uitgesteld en zal in de meeste landen in het voorjaar van 2025 plaatsvinden. De dataverzameling in Nederland vindt net als in voorgaande jaren in het najaar plaats. In Nederland is de dataverzameling niet uitgesteld en heeft plaatsgevonden in oktober-november 2023.

Gebruiksdoel

Het generen van internationaal vergelijkbare gegevens over roken en alcohol- en drugsgebruik onder scholieren in de leeftijd van 15 en 16 jaar.

Operationeel
Ja
Contactgegevens publiek

Trimbos-instituut
European School Survey on Alcohol and other Drugs (ESPAD studie)
Mw. K. Monshouwer
Tel.: 030 297 1100
E-mail: kmonshouwer@trimbos.nl
Website ESPAD
Website ESPAD: Europese studie middelengebruik onder scholieren - Trimbos-instituut

Brondata beschikbaar

Nee

Open data beschikbaar

Via Karin Monshouwer, onderzoeker van het Trimbos-instituut, kan een aanvraag worden ingediend tot gebruikmaking van de internationale dataset.

Beheerder gegevensbron
Trimbos-instituut
Eigenaar gegevensbron
Trimbos-instituut
Actualisatiedatum
04-04-2024
Wettelijke verplichting
Nee
Type verplichting
Vrijwillig
Opdrachtgever(s)
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
Belangrijkste financier(s)
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
Financier is overheid
Ja
Type gegevensverzameling
Registratie
Gekoppelde categorieën
  • Gezondheidsdeterminanten
  • Gezondheidsgedrag of leefstijl
  • Omgeving
  • Preventie
  • Preventie gericht op doelgroepen
  • Preventie gericht op verschillende invalshoeken
Gekoppelde trefwoorden
Scholieren
Geografische dekking
Nederland
Eenheden in de gegevens

Individuen (N = 1.288 bij de meest recente meting).

Methode van gegevensverzameling
Uit vragenlijsten
Type persoon/instelling die de gegevensbron invult

Leerlingen

Eerste meetjaar
1999
Meest recente meetjaar
2023
Operationeel
Ja
Frequentie van aanleveren

Periodiek

Bijzonderheden

De variabelen zijn onder andere:

  • Gebruik van alcohol, tabak, cannabis en andere drugs: life-time prevalentie, maand prevalentie, frequentie van gebruik, leeftijd eerste gebruik
  • Life-time en maand prevalentie van dronkenschap
  • Hoeveelheid alcohol gedronken (per type drank) en hoeveelheid sigaretten
  • Frequentie van 'Binge drinken' (5 of meer glazen per keer)
  • Verkrijgbaarheid
  • Veronderstelde schadelijkheid van alcohol, roken en drugsgebruik
  • (problematisch) gebruik van sociale media
  • (problematisch) gamen
  • Gokken

De Engelstalige vragenlijsten van 1995 tot en met 2019 zijn hier te downloaden.

Beschikbaarheid gegevens
Ja
Voorwaarden beschikbaarheid

Via Karin Monshouwer, onderzoeker van het Trimbos-instituut, kan een aanvraag worden ingediend om gebruik te mogen maken van de internationale dataset.

Beschikbaarheid gegevens online
Nee
Contactgegevens publiek

Trimbos-instituut
European School Survey on Alcohol and other Drugs (ESPAD studie)
Mw. K. Monshouwer
Tel.: 030 297 1100
E-mail: kmonshouwer@trimbos.nl
Website ESPAD
Website ESPAD: Europese studie middelengebruik onder scholieren - Trimbos-instituut

Beschikbare publicaties

Zie de ESPAD-website onderdeel Reports & Documents.

Afnemers/gebruikers
  • EU: European Union Drugs Agency (EUDA))
  • GGD'en
  • Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
  • Onderzoekers
  • Preventiewerkers
Producten die de gegevensbron gebruiken
  • Annual report (voor het EMCDDA)
  • Nationale Drug Monitor
  • Website VZinfo.nl