Naam
Doodsoorzakenstatistiek
Afkorting
DOS
Beschrijving

Gegevens omtrent de doodsoorzaken van alle  personen ingeschreven in de Basisregistratie personen (BRP) De doodsoorzakenstatistiek is gebaseerd op doodsoorzaakverklaringen. Artsen, lijkschouwers of specialisten vullen deze in na het overlijden van een persoon. Doodsoorzaken krijgen codes toegewezen afkomstig uit de internationaal toegepaste codelijst, de zogenaamde International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD) van de World Health Organisation (WHO). Vanaf 1996 wordt gewerkt met de Tiende Revisie van de ICD (ICD-10, WHO). Informatie over doodsoorzaken van inwoners van Nederland die in het buitenland zijn overleden is slechts incidenteel beschikbaar. Zij worden wel meegenomen in de doodsoorzakenstatistiek.

Met ingang van het statistiekjaar 2013 gebruikt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bij de productie van de doodsoorzakenstatistiek IRIS, een softwarepakket waarmee een groot deel van de doodsoorzaakformulieren automatisch gecodeerd kan worden en waarmee de onderliggende doodsoorzaak geselecteerd wordt. Automatische codering brengt een betere internationale vergelijkbaarheid en reproduceerbaarheid van de gegevens met zich mee. Het veroorzaakt echter ook verschuivingen in doodsoorzaken. Dit heeft tot gevolg dat een deel van de verschuivingen in de doodsoorzakenstatistiek te verklaren is door epidemiologische ontwikkelingen en een deel door de introductie van de nieuwe methode.

Gebruiksdoel

Het publiceren van gegevens over de doodsoorzaken van alle overleden inwoners van Nederland, het verrichten van statistische analyses en epidemiologisch onderzoek.

Operationeel
Ja
Contactgegevens publiek

CBS Infoservice
Postbus 24500
2490 HA Den Haag
Tel.: 045 570 70 70
E-mail: infoservice@cbs.nl
Website: www.cbs.nl/infoservice

Brondata beschikbaar

Nee

Open data beschikbaar

Ja, geaggregeerde data via Data.overheid.nl en CBS Open Data

Beheerder gegevensbron
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Eigenaar gegevensbron
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Actualisatiedatum
10-08-2023
Wettelijke verplichting
Ja
Type verplichting
Wettelijk
Welke wetten

Wet op de lijkbezorging en de CBS-wet

Opdrachtgever(s)
Directeur-Generaal CBS
Belangrijkste financier(s)
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Financier is overheid
Ja
Type gegevensverzameling
  • CBS StatLine publicatie
  • CBS-onderzoeksbestand
  • Geaggregeerde gegevens
  • Registratie
Gekoppelde categorieën
  • Geboortezorg
  • Gezondheid en ziekte
  • Sterfte, levensverwachting en DALY's
  • Ziekten en aandoeningen
Gekoppelde trefwoorden
  • Doodsoorzaak
  • Geslacht
  • Leeftijd
  • Regio
Geografische dekking
Nederland
Eenheden in de gegevens

Individuen

Methode van gegevensverzameling
Uit registratiegegevens
Type persoon/instelling die de gegevensbron invult

Artsen registreren de doodsoorzaak

Gemeenten leveren formulieren aan het CBS

Eerste meetjaar
1901
Meest recente meetjaar
2022
Operationeel
Ja
Frequentie van aanleveren

Jaarlijks

Bijzonderheden

Toelichting:

In 2022 kon aan 96,8 procent van de BRP-sterfterecords (Basisregistratie personen, voorheen GBA) een doodsoorzaakverklaring worden gekoppeld. Van de Nederlanders die in het buitenland zijn overleden, wordt slechts zelden een doodsoorzaakverklaring ontvangen. De overledenen waar geen doodsoorzaakverklaring van is ontvangen, worden geregistreerd onder de doodsoorzaak “Overige slecht omschreven en niet gespecificeerde oorzaken van sterfte” (R99). Zonder de Nederlanders die in het buitenland zijn overleden kon in 2022 aan 98,0 procent van de BRP-sterfterecords een doodsoorzaakverklaring worden gekoppeld. Voor wat betreft het eerste meetjaar geldt dat 1950 het eerste gepubliceerde jaar op StatLine is, beschikbaar voor analyses via Remote access is het eerste meetjaar 1950.

Beschikbaarheid gegevens
Ja
Voorwaarden beschikbaarheid

De cijfers op StatLine kunnen door iedereen kosteloos gebruikt worden. Mocht men cijfers wensen volgens een iets andere indeling dan is het mogelijk contact op te nemen met de infoservice van het CBS. Voor onderzoekers is het ook mogelijk om de gegevens on-site of via remote access te analyseren. Hiervoor kan men contact opnemen met de afdeling Microdataservices van het CBS.

Beschikbaarheid gegevens online
Ja

Online, geaggregeerd

Microdata onder strikte voorwaarden via remote access

Contactgegevens publiek

CBS Infoservice
Postbus 24500
2490 HA Den Haag
Tel.: 045 570 70 70
E-mail: infoservice@cbs.nl
Website: www.cbs.nl/infoservice

Beschikbare publicaties

Korte onderzoeksbeschrijving Doodsoorzakenstatistiek

Bestandsdocumentatie Doodsoorzakenstatistiek, Microdataservices

Afnemers/gebruikers
  • Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
  • Eurostat (EU)
  • Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W)
  • Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
  • Onderzoeksinstituten
  • Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
  • Universiteiten
  • Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
Producten die de gegevensbron gebruiken
  • Volksgezondheid Toekomstverkenningen (VTV), RIVM
  • Website CBS StatLine
  • Website De Staat van de Volksgezondheid en Zorg
  • Website VZinfo.nl
Verwachte wijzigingen

Ja, verandering gegevensverzameling. Naar verwachting wordt in de toekomst volledig overgaan op elektronische aanlevering van doodsoorzaakformulieren door de arts, momenteel verloopt de berichtgeving voornamelijk via gemeentes.

Belangrijke wijzigingen in het verleden

CBS is in het statistiekjaar 2013 overgestapt op het gebruik van internationale software voor het automatisch coderen van de doodsoorzaken. Hiermee zijn de cijfers beter reproduceerbaar en internationaal vergelijkbaar. Wel zijn er eenmalig enkele forse verschuivingen te zien in de doodsoorzaken.

Documentatie over de overgang van handmatig naar automatisch coderen:

- Het nieuwsbericht bij de publicatie van de gegevens over doodsoorzaken 2013;

- Van handmatig naar automatisch coderen van doodsoorzaken;

- Veranderingen in de doodsoorzakenstatistiek 2012–2013;

- Veranderingen in de doodsoorzakenstatistiek 2013–2015