Doodsoorzakenstatistiek
Algemeen
- Naam
- Doodsoorzakenstatistiek
- Afkorting
- DOS
- Beschrijving
Gegevens omtrent de doodsoorzaken van alle personen ingeschreven in de Basisregistratie personen (BRP) De doodsoorzakenstatistiek is gebaseerd op doodsoorzaakverklaringen. Artsen, lijkschouwers of specialisten vullen deze in na het overlijden van een persoon. Doodsoorzaken krijgen codes toegewezen afkomstig uit de internationaal toegepaste codelijst, de zogenaamde International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD) van de World Health Organisation (WHO). Vanaf 1996 wordt gewerkt met de Tiende Revisie van de ICD (ICD-10, WHO). Informatie over doodsoorzaken van inwoners van Nederland die in het buitenland zijn overleden is slechts incidenteel beschikbaar. Zij worden wel meegenomen in de doodsoorzakenstatistiek.
Met ingang van het statistiekjaar 2013 gebruikt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bij de productie van de doodsoorzakenstatistiek IRIS, een softwarepakket waarmee een groot deel van de doodsoorzaakformulieren automatisch gecodeerd kan worden en waarmee de onderliggende doodsoorzaak geselecteerd wordt. Automatische codering brengt een betere internationale vergelijkbaarheid en reproduceerbaarheid van de gegevens met zich mee. Het veroorzaakt echter ook verschuivingen in doodsoorzaken. Dit heeft tot gevolg dat een deel van de verschuivingen in de doodsoorzakenstatistiek te verklaren is door epidemiologische ontwikkelingen en een deel door de introductie van de nieuwe methode.
- Gebruiksdoel
Het publiceren van gegevens over de doodsoorzaken van alle overleden inwoners van Nederland, het verrichten van statistische analyses en epidemiologisch onderzoek.
- Operationeel
- Ja
- Contactgegevens publiek
CBS Infoservice
Postbus 24500
2490 HA Den Haag
Tel.: 045 570 70 70
E-mail: infoservice@cbs.nl
Website: www.cbs.nl/infoservice- Brondata beschikbaar
Nee
- Open data beschikbaar
Ja, geaggregeerde data via Data.overheid.nl en CBS Open Data
- Beheerder gegevensbron
- Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
- Eigenaar gegevensbron
- Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
- Actualisatiedatum
- 10-08-2023
- Wettelijke verplichting
- Ja
- Type verplichting
- Wettelijk
- Welke wetten
Wet op de lijkbezorging en de CBS-wet
- Opdrachtgever(s)
- Directeur-Generaal CBS
- Belangrijkste financier(s)
- Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
- Financier is overheid
- Ja
Inhoud
- Type gegevensverzameling
-
- CBS StatLine publicatie
- CBS-onderzoeksbestand
- Geaggregeerde gegevens
- Registratie
- Gekoppelde categorieën
-
- Geboortezorg
- Gezondheid en ziekte
- Sterfte, levensverwachting en DALY's
- Ziekten en aandoeningen
- Gekoppelde trefwoorden
-
- Doodsoorzaak
- Geslacht
- Leeftijd
- Regio
- Geografische dekking
- Nederland
- Eenheden in de gegevens
Individuen
- Methode van gegevensverzameling
- Uit registratiegegevens
- Type persoon/instelling die de gegevensbron invult
Artsen registreren de doodsoorzaak
Gemeenten leveren formulieren aan het CBS
- Eerste meetjaar
- 1901
- Meest recente meetjaar
- 2022
- Operationeel
- Ja
- Frequentie van aanleveren
Jaarlijks
- Bijzonderheden
Toelichting:
In 2022 kon aan 96,8 procent van de BRP-sterfterecords (Basisregistratie personen, voorheen GBA) een doodsoorzaakverklaring worden gekoppeld. Van de Nederlanders die in het buitenland zijn overleden, wordt slechts zelden een doodsoorzaakverklaring ontvangen. De overledenen waar geen doodsoorzaakverklaring van is ontvangen, worden geregistreerd onder de doodsoorzaak “Overige slecht omschreven en niet gespecificeerde oorzaken van sterfte” (R99). Zonder de Nederlanders die in het buitenland zijn overleden kon in 2022 aan 98,0 procent van de BRP-sterfterecords een doodsoorzaakverklaring worden gekoppeld. Voor wat betreft het eerste meetjaar geldt dat 1950 het eerste gepubliceerde jaar op StatLine is, beschikbaar voor analyses via Remote access is het eerste meetjaar 1950.
Beschikbaarheid
- Beschikbaarheid gegevens
- Ja
- Voorwaarden beschikbaarheid
De cijfers op StatLine kunnen door iedereen kosteloos gebruikt worden. Mocht men cijfers wensen volgens een iets andere indeling dan is het mogelijk contact op te nemen met de infoservice van het CBS. Voor onderzoekers is het ook mogelijk om de gegevens on-site of via remote access te analyseren. Hiervoor kan men contact opnemen met de afdeling Microdataservices van het CBS.
- Beschikbaarheid gegevens online
- Ja
Online, geaggregeerd
- In bijvoorbeeld de StatLine-tabel ‘Overledenen; belangrijke doodsoorzaken (korte lijst), leeftijd, geslacht’
- Andere tabellen
Microdata onder strikte voorwaarden via remote access
- Contactgegevens publiek
CBS Infoservice
Postbus 24500
2490 HA Den Haag
Tel.: 045 570 70 70
E-mail: infoservice@cbs.nl
Website: www.cbs.nl/infoservice- Beschikbare publicaties
Korte onderzoeksbeschrijving Doodsoorzakenstatistiek
Bestandsdocumentatie Doodsoorzakenstatistiek, Microdataservices
- Afnemers/gebruikers
-
- Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
- Eurostat (EU)
- Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W)
- Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
- Onderzoeksinstituten
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
- Universiteiten
- Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
- Producten die de gegevensbron gebruiken
-
- Volksgezondheid Toekomstverkenningen (VTV), RIVM
- Website CBS StatLine
- Website De Staat van de Volksgezondheid en Zorg
- Website VZinfo.nl
- Verwachte wijzigingen
Ja, verandering gegevensverzameling. Naar verwachting wordt in de toekomst volledig overgaan op elektronische aanlevering van doodsoorzaakformulieren door de arts, momenteel verloopt de berichtgeving voornamelijk via gemeentes.
- Belangrijke wijzigingen in het verleden
CBS is in het statistiekjaar 2013 overgestapt op het gebruik van internationale software voor het automatisch coderen van de doodsoorzaken. Hiermee zijn de cijfers beter reproduceerbaar en internationaal vergelijkbaar. Wel zijn er eenmalig enkele forse verschuivingen te zien in de doodsoorzaken.
Documentatie over de overgang van handmatig naar automatisch coderen:
- Het nieuwsbericht bij de publicatie van de gegevens over doodsoorzaken 2013;
- Van handmatig naar automatisch coderen van doodsoorzaken;
Veldnamen
- A: Rinpersoon niet in gba, polisnummer of hernummerd
- E: Rinpersoon niet in gba, enquete nr
- F: Rinpersoon niet in gba, niet sofinrproef
- G: Rinpersoon niet in gba, geen sofinr
- H: Rinpersoon niet in gba, ho corresnummer
- K: Rinpersoon niet in gba, kentekens _rdw_
- O: Rinpersoon niet in gba, onderwijsnummer
- R: Rinpersoon wel in gba
- S: Rinpersoon niet in gba, wel sofinrproef
- V: Rinpersoon niet in gba, satelliet veiligheid
- Z: Rinpersoon niet in gba, satelliet gezondheid en zorg
- 0: In en om huis
- 1: Instelling waar personen verblijven
- 2: Scholen, andere instellingen en openbare ruimten
- 3: Plaats voor sport en atletiek
- 4: Straat en weg
- 5: Plaats voor handel en dienstverlening
- 6: Industrie- en bouwterrein
- 7: Boerderij
- 8: Overige gespecificeerde plaatsen
- 9: Niet gespecificeerde plaats
- 1: Ziekenhuis
- 2: Psychiatrisch
- 3: Verpleeghuis
- 4: Verzorgingshuis
- 5: Overige instellingen
- 6: Thuis
- 7: Elders
- 9: Onbekend
Veldnaam |
Definitie of omschrijving
|
Codes |
---|---|---|
01 Rinpersoons
|
In de meeste gevallen is de bron van de persoon-id de Gemeentelijke Basisadministratie personen (GBA).
|
|
02 Rinpersoon
|
In de meeste gevallen gaat het om een omzetting van het A-nummer uit de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). Omdat het A-nummer zeer identificerend is, wordt het voor toepassingen binnen het CBS (waaronder het uniek houden van aan personen gerelateerde informatie en het koppelen van verschillende registraties) vervangen door het RinPersoon. Rin staat voor Record identification number. Door de aan een RINPersoon gekoppelde data in voldoende mate te verwijderen of te hercoderen, is het feitelijk onmogelijk om een RinPersoon aan een specifiek persoon toe te rekenen. De omzetting van een A-nummer naar een RinPersoon geschiedt door het CBS.
|
Waarde is niet ingevuld
|
03 Uccode
|
Onderliggende doodsoorzaak volgens ICD10. Doodsoorzaken krijgen codes toegewezen afkomstig uit de internationaal toegepaste codelijst, de zogenaamde International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD) van de World Health Organisation (WHO). Vanaf statistiekjaar 1996 wordt gewerkt met de Tiende Revisie van de ICD (ICD-10, WHO). Tot en met statistiekjaar 2012 is volledig handmatig gecodeerd door de medisch codeurs van het CBS. Vanaf statistiekjaar 2013 worden de doodsoorzaken (deels) automatisch gecodeerd met behulp van het computerprogramma IRIS (versie 4.2.0; release februari 2013). IRIS is gebaseerd op de internationale standaard voor het automatisch coderen van doodsoorzaken (MMDS) en in staat ongeveer 93% van de natuurlijke doden in het jaarbestand van een onderliggende doodsoorzaak te voorzien. Het resterende gedeelte van het bestand, alsmede de niet natuurlijke doodsoorzaken en de maternale of perinatale sterfgevallen worden nog als voorheen handmatig verwerkt. Het automatisch coderen van doodsoorzaken brengt een betere internationale vergelijkbaarheid en reproduceerbaarheid van de gegevens met zich mee. Ook worden nu alle doodsoorzaken op het doodsoorzakencertificaat gecodeerd waardoor de beschikbaarheid van gegevens voor onderzoek toeneemt. De introductie van het automatisch coderen brengt (eenmalige) verschuivingen in de statistiek met zich mee. In het oog springen vooral de sterke toename van dementie (incl. alzheimer) en late gevolgen van het CVA, alsmede de sterke afname van de longontsteking en COPD als onderliggende doodsoorzaak. Voor de onderliggende doodsoorzaak en het eventuele belangrijkste letsel zijn geen codeboeken beschikbaar gesteld, omdat de in deze variabelen gebruikte ICD-10 coderingen vele mitsen en maren kennen.
|
|
04 Irismaininjury
|
Doodsoorzaken krijgen codes toegewezen afkomstig uit de internationaal toegepaste codelijst, de zogenaamde International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD) van de World Health Organisation (WHO). Vanaf statistiekjaar 1996 wordt gewerkt met de Tiende Revisie van de ICD (ICD-10, WHO). Tot en met statistiekjaar 2012 is volledig handmatig gecodeerd door de medisch codeurs van het CBS. Vanaf statistiekjaar 2013 worden de doodsoorzaken (deels) automatisch gecodeerd met behulp van het computerprogramma IRIS (versie 4.2.0; release februari 2013). IRIS is gebaseerd op de internationale standaard voor het automatisch coderen van doodsoorzaken (MMDS) en in staat ongeveer 93% van de natuurlijke doden in het jaarbestand van een onderliggende doodsoorzaak te voorzien. Het resterende gedeelte van het bestand, alsmede de niet natuurlijke doodsoorzaken en de maternale of perinatale sterfgevallen worden nog als voorheen handmatig verwerkt. Het automatisch coderen van doodsoorzaken brengt een betere internationale vergelijkbaarheid en reproduceerbaarheid van de gegevens met zich mee. Ook worden nu alle doodsoorzaken op het doodsoorzakencertificaat gecodeerd waardoor de beschikbaarheid van gegevens voor onderzoek toeneemt. De introductie van het automatisch coderen brengt (eenmalige) verschuivingen in de statistiek met zich mee. In het oog springen vooral de sterke toename van dementie (incl. alzheimer) en late gevolgen van het CVA, alsmede de sterke afname van de longontsteking en COPD als onderliggende doodsoorzaak. Voor het belangrijkste letsel bij een niet-natuurlijke dood zijn geen codeboeken beschikbaar gesteld, omdat de in deze variabelen gebruikte ICD-10 coderingen vele mitsen en maren kennen.
|
|
05 Nndlocationcode
|
Locatiecodering bij een externe doodsoorzaak volgens ICD10.
|
|
06 Plovl
|
Locatie van overlijden
|
|
07 Statjaar
|
Jaar waarin de overledene in de statistiek is opgenomen.
|
Waarde is niet ingevuld
|