Naam
Leefstijlmonitor
Afkorting
LSM
Beschrijving

De Leefstijlmonitor is een duurzaam instrument waarin gegevens verzameld worden over leefstijl. Onder 'leefstijl' verstaan we gedrag waarvoor een relatie met goede gezondheid of met gezondheidsproblemen is vastgesteld. De verschillende Partijen die zich richten op leefstijl hebben hun krachten gebundeld. De Leefstijlmonitor zorgt voor een samenhang en voorkomt overlap in gegevensverzamelingen op het gebied van de volgende leefstijl gerelateerde thema's: roken, alcohol, drugs, bewegen, voeding, gezond gewicht, seksuele gezondheid en ongevallen. Het ontwerp en uitvoering van de Leefstijlmonitor valt onder de verantwoordelijkheid van de deelnemende partijen aan de Leefstijlmonitor.

De Leefstijlmonitor bestaat uit twee onderdelen:

  1. Kern van de Leefstijlmonitor
    In de kern van de Leefstijlmonitor worden voor de meeste leefstijlthema's jaarlijks cijfers verzameld onder (bijna) alle leeftijden. Deze gegevens komen uit de Gezondheidsenquête van het CBS. Voor de leefstijlthema’s roken, alcohol, drugs en seksuele gezondheid worden voor de jeugd (12-16 jaar) de gegevensverzamelingen van Peilstations-onderzoek (PEIL) en Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) van o.a. het Trimbos-instituut gebruikt voor de kerncijfers. Deze bronnen leveren tweejaarlijks cijfers op. Het uitvoeren van (twee)jaarlijkse metingen is van belang voor onderwerpen waarbij we zo snel mogelijk trends willen waarnemen, wat vooral belangrijk is als er een relatie is met (veranderend) beleid.

  2. Aanvullende modules van de Leefstijlmonitor
    De aanvullende modules van de Leefstijlmonitor worden minder frequent uitgevoerd dan de kern. Voor de meeste thema's worden gegevens in opdracht van het RIVM door het CBS verzameld. Voor de thema's roken, drugs, alcohol en seksuele gezondheid worden voor de jongere leeftijdsgroepen gegevens verzameld in PEIL, HBSC, en Seks onder je 25ste (Rutgers en Soa Aids Nederland). Voor het thema Voeding worden gegevens verzameld via de VoedselConsumptiePeiling (VCP). De aanvullende modules dienen om achterliggende verbanden en verklarende variabelen te onderzoeken en cijfers te bepalen die minder frequent dan jaarlijks nodig zijn.
Gebruiksdoel

De gegevensverzameling is in de eerste plaats bedoeld voor de onderbouwing van beleid op het gebied van leefstijl en gezondheid en wordt door de overheid gefinancierd. De Leefstijlmonitor is in 2014 gestart om de toenmalige gegevensverzamelingen op dit terrein in Nederland efficiënter en meer samenhangend te organiseren en deze ook inhoudelijk te vernieuwen.

Operationeel
Ja
Contactgegevens publiek

Leefstijlmonitor
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
Contactpersoon: Marieke Hiemstra
E-mail: leefstijlmonitor@rivm.nl
Website Leefstijlmonitor

Gezondheidsenquête
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Contactpersoon: Infoservice
E-mail: infoservice@cbs.nl
Onderzoeksbeschrijving CBS Gezondheidsenquête

PEIL/HBSC
Trimbos Instituut
Contactpersoon: Saskia van Dorsselaer
E-mail: sdorsselaer@trimbos.nl
Onderzoeksbeschrijving: Peilstationsonderzoek, HBSC

Seks onder je 25ste
Rutgers i.s.m. SOA aids Nederland
Contactpersoon: Hanneke de Graaf
E-mail: office@rutgers.nl
Onderzoeksbeschrijving: Seks onder je 25e

Voedselconsumptiepeiling (VCP)
RIVM
Contactpersoon: Caroline van Rossum
E-mail: vcp@rivm.nl
Onderzoeksbeschrijving: Voedselconsumptiepeiling

Brondata beschikbaar

Nee

Beheerder gegevensbron
  • Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
  • Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
Eigenaar gegevensbron
  • Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
  • Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
Actualisatiedatum
22-08-2023
Wettelijke verplichting
Nee
Type verplichting
Vrijwillig
Welke wetten

Deelname door burgers aan de Leefstijlmonitor is op vrijwillige basis. Voor wat betreft de verwerking van de data moet onder andere voldaan worden aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).

Opdrachtgever(s)
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
Belangrijkste financier(s)
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
Financier is overheid
Ja
Type gegevensverzameling
Monitor
Gekoppelde categorieën
Gezondheidsgedrag of leefstijl
Geografische dekking
Nederland
Eenheden in de gegevens

Burgers

Methode van gegevensverzameling
Door een enquête
Type persoon/instelling die de gegevensbron invult

Burgers

Instelling of administratieve organisatie die gegevens aanlevert

Niet van toepassing

Eerste meetjaar
2014
Meest recente meetjaar
2022
Operationeel
Ja
Frequentie van aanleveren

Jaarlijks

Bijzonderheden

Methode voor het verzamelen van gegevens  van de Leefstijlmonitor:

Mensen worden geselecteerd uit de gemeentelijke basisadministratie of op scholen. Dit gebeurt geheel willekeurig. De adressen liggen verspreid over heel Nederland. Niet elke inwoner van Nederland kan bij het onderzoek betrokken worden. Deelname is daarom belangrijk. Een geselecteerde deelnemer vertegenwoordigt in het onderzoek een groot aantal andere mensen in Nederland.

Alleen in de VCP wordt een panel gebruikt. 

De belangrijkste variabelen die verzameld worden zijn:

Roken, alcoholgebruik, druggebruik,  bewegen & sport, voeding, seksuele gezondheid, lengte & gewicht en ongevallen.

De inhoud van de aanvullende modules wisselt jaarlijks:

  • Oneven jaren (2015, 2017, 2019, 2021, 2023, enz.) is het thema Bewegen & Ongevallen.
  • Even jaren (2016, 2018, 2020, 2022, 2024, enz.) is het thema Roken, Alcohol, Drugsgebruik en Doping.
  • Iedere 5 jaar is het thema Seksuele Gezondheid (2017, 2022 etc.)
  • Iedere 6 jaar wordt het thema Voeding in de VCP uitgevraagd.

Overige bijzonderheden:

De Leefstijlmonitor is in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport opgezet en is een product van de samenwerking tussen Partijen die zich richten op leefstijl. Het gaat om de volgende Partijen:

Deze partijen zijn samen verantwoordelijk voor de inhoud van de Leefstijlmonitor en publiceren op basis van de gegevensverzamelingen van de Leefstijlmonitor.

Beschikbaarheid gegevens
Ja
Voorwaarden beschikbaarheid

De leefstijlmonitor bestaat uit meerdere bronnen met één centrale (twee)jaarlijkse dataverzameling. Alle data (dat wil zeggen Gezondheidsenquête, aanvullende modules van de Leefstijlmonitor, PEIL, HBSC, Seks onder je 25ste en VCP) die onder de leefstijlmonitor vallen zijn op te vragen voor onderzoeksdoeleinden.

Beschikbaarheid gegevens online
Ja

Data van de Leefstijlmonitor zijn beschikbaar van 2014-2022.

  1. Op de website van de leefstijlmonitor RIVMStatLine en StatLine vindt u de meest recente gegevens over alle leefstijlonderwerpen op basis van de Gezondheidsenquête.
  2. Data van de Gezondheidsenquête kunt u opvragen bij het CBS.
  3. Data van de aanvullende modules van de Leefstijlmonitor kunt u opvragen bij het RIVM (leefstijlmonitor@rivm.nl).
  4. Data van PEIL kunt u aanvragen bij het Trimbos-instituut.
  5. Data van HBSC kunt u aanvragen bij het HBSC team.
  6. Data van Seks onder je 25ste kunt u aanvragen bij Rutgers.
  7. Data van VCP kunt u aanvragen bij het RIVM.
Contactgegevens publiek

Leefstijlmonitor
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
Contactpersoon: Marieke Hiemstra
E-mail: leefstijlmonitor@rivm.nl
Website Leefstijlmonitor

Gezondheidsenquête
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Contactpersoon: Infoservice
E-mail: infoservice@cbs.nl
Onderzoeksbeschrijving CBS Gezondheidsenquête

PEIL/HBSC
Trimbos Instituut
Contactpersoon: Saskia van Dorsselaer
E-mail: sdorsselaer@trimbos.nl
Onderzoeksbeschrijving: Peilstationsonderzoek, HBSC

Seks onder je 25ste
Rutgers i.s.m. SOA aids Nederland
Contactpersoon: Hanneke de Graaf
E-mail: office@rutgers.nl
Onderzoeksbeschrijving: Seks onder je 25e

Voedselconsumptiepeiling (VCP)
RIVM
Contactpersoon: Caroline van Rossum
E-mail: vcp@rivm.nl
Onderzoeksbeschrijving: Voedselconsumptiepeiling

Beschikbare publicaties

De Leefstijlmonitor: Cijfers voor gezondheidsbeleid | SpringerLink

Afnemers/gebruikers
  • Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
  • Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
  • Overheid
  • Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
  • Rutgers
  • Trimbos-instituut
  • VeiligheidNL
Producten die de gegevensbron gebruiken
  • Leefstijlmonitor
  • Website De Staat van de Volksgezondheid en Zorg
  • Website VZinfo.nl
Soortgelijke gegevensbronnen
CBS-Gezondheidsenquête